نواب خاص - عثمان بن سعید عمری

اولین‏ نایب خاصّ حضرت مهدی‏ علیه السلام «ابو عمرو عثمان بن سعید عمری بود. شیخ طوسی رحمه الله در «کتاب الغیبة» درباره سفرای حضرت و اولین ایشان چنین نوشته است: «سفرایی که از جانب ائمه اطهار علیهم السلام به نیکی یاد شده‏اند، نخستین آنان مرد بزرگواری است که حضرت امام هادی علیه السلام و امام عسکری‏ علیه السلام او را توثیق فرموده‏اند و او شیخ موثق ابو عمر عثمان بن سعید عمری است». (۱) 

نام وی «عثمان بن سعید»، کنیه‏اش «ابو عمرو» و لقبش «العمری»، «سمّان»، «اسدی» و «عسکری» می‏باشد.

علت ملقب شدن به «سمّان» این بود که به تجارت روغن می پرداخت تا این کار، مسؤولیت اصلی او را بپوشاند و از شرّ حکومت حفظش نماید. (۲)

شیعه، اموال و نامه‏ ها را به ایشان می‏رساندند و وی آنها را در پوست گوسفند و امثال آن - که به عنوان ظرف روغن به کار می برد – می نهاد تا کسی به آنها پی نبرد. آن گاه آنها را به سوی امام‏ علیه السلام می‏فرستاد. (۳)

وی از یاران، اصحاب و شاگردان مورد وثوق امام دهم و امام یازدهم بود. او مردی جلیل القدر و مورد اطمینان بود که از یازده سالگی در محضر امام هادی ‏علیه السلام به خدمت‏گزاری و کسب فقه و حدیث و تعالیم اسلامی اشتغال داشت و شاگردِ تربیت یافته، در زیر سایه ولایت و امامت بود.

شیخ عباس قمی در کتاب شریف سفینة البحار، در این باره چنین می‏نویسد: «ابو عمرو عثمان بن سعید سمّان عمری، نخستین نایب از «نوّاب اربعه» است و مطالبی که در جلالت قدر و عدالت و امانت او بیان شده، به اندازه‏ای زیاد است که قابل ذکر نیست. ایشان بزرگوارتر و مشهورتر از آن است که مثل بنده، بتواند او را توصیف کند». (۴)

شاید یکی از دلایلی که ایشان در محضر دو امام قبل از حضرت مهدی علیه السلام قرار گرفته بود، برای این بود که دیگر کسی در شأن و عظمت او تردید نداشته و به راحتی نیابت او از طرف حضرت مهدی علیه السلام را بپذیرد.

از احمد بن اسحاق نقل شده است: «از حضرت هادی‏ علیه السلام سؤال کردم: با چه کسی معامله کنیم؟ و از چه کسی مطلب را بگیریم؟ و گفته چه کسی را بپذیریم؟ امام فرمود: عمری مورد اعتماد من است؛ آنچه را از من به تو برساند قطعاً از من می‏رساند و آنچه را از قول من برای تو گوید، قطعاً از من می‏گوید. سخن وی را گوش کرده اطاعت نما؛ زیرا او مورد اعتماد و امین است». (۵)

وی پس از سپری شدن عمر شریفش، به دستور حضرت مهدی علیه السلام، فرزندش محمد بن عثمان را پس از خود به عنوان نایب خاصّ منصوب کرد. البته پیش از این، فرزند عثمان بن سعید از سوی امام عسکری علیه السلام به عنوان فردی مورد وثوق برای فرزندش حضرت مهدی علیه السلام معیّن شده بود. (۶)

پی نوشت ها: 

(۱)کتاب الغیبة، ص ۳۵۳

(۲)ر.ک: همان، ص ۳۵۴

(۳)همان، ص ۳۵۳، ح ۳۱۴

(۴)سفینةالبحار، ج ۶، ص ۱۴۳

(۵) الکافی، ج ۱، ص ۳۲۰؛ کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵

(۶)ر.ک: کتاب الغیبة، ص ۳۵۶

منبع:  http://www.ashoora.ir