درارتباط با این نظام ،توجه به دو نکته بسیارمهم است.
اول : این که هرکس برای نیل به مقصود اگر به وسیله وسبب آن رجوع نکند، به هدف خود نمی رسد. انسان تشنه باید به آب متوسل شود و الا سیراب نخواهد شد . برای سیرشدن و پوشیده ماندن و دانا گشتن نیز باید به اسباب آن ، یعنی نان ، لباس و معلم متمسک شد ، و همین طور دیگر امور. این تفکر که « خداوند خود می تواند بدون وسیله ما را به اهداف مان برساند و بنابراین نیازی به اسباب و توسل به آنها نیست » ، تفکر غلط و مخالف با نظام آفرینش و سنت های خداوند است .
اگر در جایی نیز انسان با دعا به درگاه خداوند وسئوال از او ( یعنی درظاهر بدون توسل به اسباب وعلل ) و یا حتی بدون دعا ودرخواست ازخداوند به هدف خود نایل شد ، باید بداند که درواقع خداوندمتعال با علل واسبابی که قرارداده ، او را به هدف رسانده است .وقتی عالم، عالم علل واسباب است ، امکان ندارد بدون آن کاری انجام شود، هرچند ما درک نکنیم ، اسباب وعلل را نبینیم ویا بپنداریم که کاربدون آنها انجام شده است .
نکته دوم :این است که درمیان خود شبکه علل واسباب نیزروابط طولی برقرار است . یعنی اسباب کوچک تر وپایین تر به اسباب وعلل بزرگتر وبالاتر منتهی می شوند تا به بزرگترین وبالاترین واسطه فیض یعنی حجت بالغه حق وامام معصوم می رسند . درواقع ، هرسبب ، واسطه فیض برای اسباب وعلل پایین تر ازخود است وامام معصوم واسطه فیض برای همه اسباب وعلل وتمام موجودات عالم به شمار می رود .
احادیث و روایات
توسل وتمسک به اولیای الهی دربسیاری ازاحادیث وروایات وحتی روایات اهل سنت وارد شده است . ازآنجا که این بحث ، بسیار گسترده ومجال ما محدود است ؛ دراین جا تنها به بعضی ازفقرات زیارت جامعه کبیره که منشور معرفت مکتبی شیعه به شمار می رود ، اشاره و سپس به نقل دو روایت ازوجود مقدس امام عصر ( ارواحنا فداه ) اکتفا می نماییم .
درزیارت جامعه (1) می خوانیم :
بکم فتح الله وبکم یختم : خداوند باب فیض را به وسیله شما باز کرده وبه شما نیز ختم خواهد فرمود.
وبکم ینزل الغیث :وبه وسیله شماست که باران را فرومی فرستد .
بکم یمسک السماء.... وبه وسیله شماست که آسمان را نگه می دارد تابرزمین نیفتد . وبکم ینفس الهم ویکشف الضر :وبه واسطه شماست که غم وغصه ها وسختی ها را ازبین می برد. اما آنچه خود امام عصر علیه السلام فرموده اند :
روایت اول : آن حضرت فرمودند : « وبی یدفع الله البلاء عن اهلی وشیعتی (2) یعنی : خداوند تنها به واسطه من بلاها وسختی ها رااز اهل وشیعیانم دور می سازد. بعضی ازنکاتی که دراین روایت وجود دارد عبارت است از:
1- اثبات واسطه ووسیله میان بندگان وخالق آنان .
2- واسطه و وسیله بزرگ واصلی ، تنها وتنها وجود مبارک امام عصر علیه السلام است زیرا می فرماید : تنها به وسیله من ... »
3- ذکر شیعه به خاطر عنایت خاص به ایشان است ، والا خداوند هربلا وسختی راازهرکس دیگر نیزبه واسطه وبه خاطرامام وحجت خود برطرف می کند وبه اصطلاح ، اثبات شی ء نفی ما عدا نمی کند .
4- حال که نظام علل واسباب وواسطه است و خداوند ، خود ازاین طریق عمل
می کند ، پس ما نیز برای رسیدن به اهداف خود ، باید به وجود مقدس امام زمان متوسل ومتمسک شویم . باید دانست که توسل به دیگر اسباب وواسطه های معنوی وآبرومند در درگاه الهی مانند دیگر ائمه معصومین ( علیهم السلام ) وافاضه فیض ازجانب خداوند نیز، ازطریق امام زنده وحجت حاضر صورت می گیرد.
5- بنابراین هم اکنون وجود نعمت های بی شمار الهی برای ما وجامعه ما مانند سلامتی ،امنیت رزق و روزی وهزاران ومیلیون ها نعمت دیگر، نشانگر این است که اولاً امام وحجت خدا روی زمین وجود دارد وزمین وزمان بدون امام نیست وثانیا خداوند متعال نعمت ها وفیض های خود را به واسطه ایشان به بندگان می دهد.
روایت دوم :
درروایات دوم امام عصرعلیه السلام فرموده اند : انا غیر مهملین لمراعاتکم ولاناسین لذکرکم ولولا ذلک لنزل بکم اللاواء ، واصطلمکم الاعداء ...(3) ما هیچ گاه ازمراعات حال شما کوتاهی نمی کنیم وفراموشتان نمی نماییم واگر چنین نبود ، بلاها وسختی ها برشما فرو می بارید ودشمنانتان شما را ازبین می بردند ونابود می کردند .
ازاین روایت نیزنکاتی قابل استفاده است . ازجمله این که :
1- لطف وعنایت امام عصر علیه السلام همواره برما جاری است وامام ومولای ما هیچ گاه ما را فراموش نمی کند .
2- کیان ، اقتدار ، اعتلا، پیشرفت وتکامل ، پیروزی و همه شئون ما خود نشانه وعلامت حقیقت فوق است. این همه عزت وقدرت ورشد وشکوفایی وعظمت اسلام ومسلمین وبخصوص جمهوری اسلامی ایران درجهان ، وبویژه پیروزی بزرگ اسلام درلبنان همه به واسطه آن امام وحجت الهی به ما رسیده ومی رسد . آیا آفتاب، دلیل وجود خورشید نیست ؟
3- کلمه « انا » در آغازحدیث ،نشانه تاکید است ، یعنی حضرت می فرمایند : « ما حتماً وقطعاً مراقب شما هستیم وبه شما عنایت داریم »
4- می فرمایند : لطف ما درحد فراموش نکردن و دعا نمودن خلاصه نمی شود ، بلکه عملاً یاری تان می کنیم .مراقبتان هستیم وازتنگناها ، خطرات بزرگ وتوطئه های خطرناک نجاتتان داده و می دهیم .درانقلاب ، وهمه شئون حیات مادی ،معنوی ، فردی ، اجتماعی ، سیاسی ، نظامی وزندگی شما ، « حضور داریم. »
5- نکته پنجم این است که لطف وکمک وعنایت امام عصر (ارواحنا فداه ) همیشه بعد از استمداد وکمک خواستن ما نیست . بلکه بسیاری ازموارد قبل ازآن و درحال غفلت وفراموشی ماست .شکست مفتضحانه دشمن درطبس ، درهشت سال دفاع مقدس وهم اکنون درلبنان وفلسطین ودیگر موارد ، همگی شاهد این مدعاست .
6- نتیجه مهم این که تعامل باید از هردوسو باشد. اگر امام عصر علیه السلام ما را فراموش نمی کنند.ما نیز نباید آن حضرت رافراموش کنیم. اگرایشان مراقب ما هستند ،لطف ویاری می کنند ومانند پدری دلسوزومهربان در همه حالات فرزندان خود را زیربال و پرولایت وعنایت خویش گرفته اند ، ما نیز باید بکوشیم درهمه حالات و ابعاد زندگی ، خود را زیر سایه سارلطف وکرامت ایشان قراردهیم ودرحریم ولایت ایشان جای بگیریم .هرچند ایشان آن قدربزرگوارند که اگرما به غفلت وفراموشی دچار واززیرسایه آن حضرت خارج شویم ، بازهم سایه لطف وعنایت خویش را برسرما می گسترانند وما را حفظ می فرمایند .
بنابراین ما باید به خود بازگردیم وبیدار شویم که اگرفیض کمک ویاد ولطف ومراقبت ازآن سوهمیشه آماده و ریزان است ، چرا ازسوی ما این گونه نیست ؟ راستی این همه بی توجهی ، چرا ؟
غفلت وفراموشی چرا ؟
چرا پدرمهربان ودلسوز خود را فراموش کرده ایم ؟ چرا به سوی این دریایی بی کران لطف وکرامت و عنایت قدمی پیش نمی گذاریم وبه سوی دست نجات دهنده خدا ، دستی درازنمی کنیم ؟
امام عصر ( علیه السلام) پشتوانه قدرتمند الهی
انسان درمشکلات مادی ومعنوی ، درسختی ها و فشارهای زندگی درراه رشد وتکامل انسانی وبخصوص مبارزه با دشمنان ، به پشتوانه وتکیه گاهی عظیم ومعنوی نیازمند است که بامراجعه به اوازضعف ها ، خطرات ، لغزش ها ، شکست ها ، خستگی ها ، ناامیدی ها ، ترس ها و بن بست ها برهد ، تجدید قوا کند وروحیه وانگیزه بگیرد . قدرت پیدا کند . برمشکلات فائق آید . بردشمنان حلمه ورشود واستقامت ورزد. حماسه بیافریند ودین خدا را یاری نماید.
این پشتوانه کسی است که قدرت ،عزت ، عظمت ، رحمت وکرامت خدا درآیینه وجود مبارکش به تمام وکمال جلوه گر است واو امام وحجت خدا روی زمین است . افسوس که ما او رافراموش کرده ایم ودروفای به عهد ولایت آن حضرت دست به دست یکدیگر نمی دهیم .ازخود آن حضرت روایتی شیرین وگرانقدر رسیده است که همان را پایان مطلب قرارمی دهیم وازخداوند متعال می خواهیم ما را دراین راه بیش ازپیش یاری نماید وثابت قدم بدارد .
حضرت فرموده اند :
« اگر شیعیان و پیروان ما. که خداوند به اطاعت خود موفق شان فرماید .بروفای به عهدی که به گردن دارند با یکدیگر همدل می شدند ، نعمت مبارک دیدارما ازآنان به تاخیر نمی افتاد وسعادت مشاهده مابه برکت معرفت ژرف وراستین شان نسبت به ما ، به سوی آنان می شتافت. پس ما را ازآنان مخفی نمی کند مگر امور ناخوشایندی که ازآنان به ما می رسد وما آن امور را برآنان نمی پسندیم .(4)
پی نوشت ها:
1- مفاتیح الجنان ؛ زیارت جامعه کبیره
2- بحارالانوار ،ج 52 ، ص 30
3- بحارالانوار، ج 53 ، ص 175
4- بحارالانوار ، ج 53 ، ص 177
مهدوی یگانه
آشنا 131
منبع ما:http://gole-taha.blogfa.com